Na początek kilka praktycznych informacji na temat tego, czym dokładnie jest QA i stanowisk, jakie zajmują osoby za nie odpowiedzialne.
Co to jest QA?
Angielski skrót QA pochodzi od pierwszych liter słów, Quality Assurance oznacza zapewnienie jakości w całym procesie pracy nad oprogramowaniem. Pod tym pojęciem kryją się działania dążące do zachowania najwyższych standardów w realizowanych projektach, w tym wykonywanie analiz czy dobór odpowiednich narzędzi.
QA w IT – stanowiska
Poziom wykonania i niezawodność są istotnymi wyznacznikami, które wpływają na sukces projektów IT. Aby realizacja szła sprawnie, ważne jest posiadanie zespołów o szerokich i różnorodnych kompetencjach w zakresie quality assurance. Już na początku pracy należy zdefiniować oczekiwania, kryjące się pod pojęciem jakości, a następnie wyznaczyć specjalistów odpowiedzialnych za jej osiągnięcie. Dzięki braniu pod uwagę zagadnienia jakości na każdym etapie realizacji, a także kontroli i testom, jesteśmy w stanie osiągnąć aplikację możliwie wolną od błędów, spełniając określone wymagania i przedstawione cele.
W ramach QA w branży IT możesz spotkać się z osobami, których nazwy stanowisk wyglądają następująco:
- Software Tester
- Quality Assurance Specialist
- QA Engineer
- QA Tester
Poniżej słów kilka odnośnie poszczególnych funkcji.
Software Tester
Do zadań Software Testera należy wychwytywanie i raportowanie błędów w oprogramowaniu. Najczęściej weryfikuje poprawność tworzonych aplikacji manualnie, ale istnieje też możliwość wykorzystania narzędzi automatyzujących jego pracę. Do jego zadań należy przeprowadzenie testów funkcjonalnych, integracyjnych, eksploracyjnych i regresji oraz sprawdzanie zgodności aplikacji z projektem graficznym.
Quality Assurance Specialist
Zakres obowiązków na stanowisku Quality Assurance Specialist jest znacznie szerszy niż w przypadku Testera. Nie tylko przeprowadza testy sprawdzające funkcjonalności aplikacji, ale również dba, by aplikacja była niezawodna i spełniała najwyższe kryteria jakości. Stara się minimalizować występowanie błędów, ale również bierze pod uwagę zadowolenie użytkownika końcowego.
QA Engineer
Osoba zajmująca to stanowisko odpowiada przede wszystkim za automatyzowanie testów. Dzięki posiadanej wiedzy technicznej może przyspieszyć i zoptymalizować proces sprawdzania oraz udoskonalania oprogramowania.
QA Tester
Przeprowadzanie testów i szukanie elementów niezgodnych ze specyfiką projektu to główne zadania stojące przed osobą zajmującą to stanowisko. Jego kompetencje w pewnym zakresie pokrywają się z rolą, jaką w zespole IT pełni Software Tester. Musi on jednak poza wyłapywaniem błędów, stara się im zapobiegać oraz szukać sposobów na polepszenie procesów w aplikacji.
QA Tester – praca od kuchni
Hicron: Jak zaczęła się Twoja przygoda z testowaniem oprogramowania, czy miałeś jakąś specjalną wiedzę wcześniej?
ML: Już pod koniec studiów rozpocząłem poszukiwanie pracy jako tester. Skończyłem fizykę techniczną o specjalizacji fizyka informatyczna, więc posiadałem podstawową wiedzę techniczną. Teorii testowania nauczyłem się sam, korzystając z blogów czy artykułów w Internecie. Ale co najważniejsze – studia wykształciły we mnie cechy potrzebne każdemu testerowi – dociekliwość, spostrzegawczość, sumienność, zdolność logicznego myślenia oraz pewną „nieufność” (rozumianą jako np. zdolność podważania pewnych założeń).
Hicron: QA jest ważne? Czy można zamknąć projekt bez testów?
ML: Quality Assurance jest szerszym zagadnieniem niż tylko testy – obejmuje całą gamę czynności, które należy zaplanować i wykonać, aby osiągnąć pożądany poziom jakości. Każdy projekt można zamknąć bez testów, jest to tylko kwestia ryzyka biznesowego jakie jesteśmy w stanie podjąć. Może się to udać, ale bardzo prawdopodobne jest, że np. wytworzone oprogramowanie okaże się zupełnie niezgodne z oczekiwaniami klienta lub na tyle „dziurawe”, że koszty naprawy błędów spowodują nieopłacalność takiego podejścia. A należy pamiętać, że później odkryty błąd jest bardziej kosztowny w usunięciu.
Hicron: A czy można być testerem z wykształcenia?
ML: Kiedy ja zaczynałem pracę jako tester, studia z testowania oprogramowania dopiero powstawały. Teraz można ukończyć ten kierunek na kilku uczelniach w trybie podyplomowym.
Hicron: Co zrobić, żeby zostać testerem, jeżeli ukończyło się inne studia?
ML: Obecnie rynek pracy jest nasycony przez dużą liczbę początkujących testerów. Zawód testera może być dobrym wejściem w branżę IT, która postrzegana jest niczym Eldorado. Faktycznie tak jest, ale niestety – coraz trudniej można znaleźć kandydatów posiadających podstawowe testerskie cechy – spostrzegawczość, dociekliwość czy umiejętność logicznego myślenia. Od kiedy zawód ten stał się popularny pojawiło się na rynku sporo możliwości nabycia wiedzy – czy to przez szkolenia połączone z praktykami w pewnych firmach czy też poprzez studia podyplomowe w tym zakresie. Odpowiednią wiedzę można posiąść także samemu o ile tylko mamy w swoim otoczeniu osobę, która mądrze nas poprowadzi, a być może także pomoże w dostaniu się na praktyki czy staż.
Hicron: Co byś polecił młodym ludziom, wchodzącym w tę profesję?
ML: Przede wszystkim, żeby się ciągle douczali. Często po wpadnięciu w rutynę testów rozwój jest odkładany na bok. Polecam śledzić blogi o testowaniu czy bezpieczeństwie aplikacji, uczestniczyć w konferencjach czy po prostu czytać książki w tematyce QA. Należy także pamiętać o podstawowych błędach początkujących – pierwszym z nich jest brak dociekliwości i zadawania pytań innym członkom zespołu („tak napisali, to tak na pewno musi być – ale czy na pewno?”, „może czegoś nie przewidziano?”, „na jakich założeniach bazowano, może są one nieprawidłowe?” lub „nie będę pytał, bo wyjdzie na jaw, że czegoś nie wiem”).
Hicron: Jaką wiedzę powinien posiadać tester?
ML: Rozległą. Zawód testera niesie za sobą konieczność ciągłego rozwoju zarówno umiejętności technicznych (metodyki testowania, programowanie potrzebne do automatyzacji, wiedza o technicznych aspektach testowanego produktu itd.) jak i wiedzy domenowej, tj. związanej z biznesowym aspektem danej aplikacji. Trudno wyobrazić sobie testera sprawdzającego system bankowy, a nie mającego pojęcia o tej branży. To właśnie wiedza domenowa powinna być moim zdaniem bardzo mocną stroną każdego testera.
Hicron: Na czym skupić się robiąc testy?
ML: Na wszystkim – błąd może czaić się wszędzie, nawet w wymaganiach dostarczanych przez klientów lub właścicieli produktów. A nawet w przypadkach testowych, według których są czasami wykonywane testy. Tester z natury powinien być spostrzegawczy i dociekliwy. Czasem także nieufny. Zazwyczaj „najciekawsze” błędy znajdowane są podczas takiego „wychodzenia poza sztywne ramy” przez testera.
Hicron: Testy manualne a automatyczne? Przewagi? Wady?
ML: Nie można porównywać testów automatycznych i manualnych. Automaty mają wspierać testerów w ich pracy odciążając ich z wykonywania powtarzalnych i często nudnych czynności. Z pewnością dają też szybciej informację zwrotną. Należy jednak pamiętać o ich wadach – choćby wykonywaniu ciągle tych samych przypadków testowych, co może prowadzić do paradoksu pestycydów (rośliny z czasem nabywają odporności na stosowane pestycydy; podobne zjawisko może mieć miejsce podczas tworzenia oprogramowania – błędy pojawiają się poza testowaną ścieżką). Moim zdaniem należy w zależności od projektu odpowiednio dobrać granicę między automatyzacją a testami manualnymi.
Hicron: Bardzo dziękuję za rozmowę, mam nadzieję, że te porady posłużą przyszłym specjalistom od QA!
